Από το Αδυνάτισμα στη Διαιτοθεραπεία

Το υπερβάλλον βάρος και η παχυσαρκία, δηλαδή η συσσώρευση υπερβολικού λίπους στον ανθρώπινο οργανισμό που πλήττει όλα τα όργανα και συστήματα στο σώμα μας, έχουν λάβει διαστάσεις επιδημίας στον πλανήτη. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει την παχυσαρκία στις επικινδυνότερες παθήσεις με κατευθυντήριες οδηγίες προς τους φορείς υγείας όλων των χωρών, ενώ προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες αλλά και το υγειονομικό προσωπικό για τη σοβαρότητα του προβλήματος.

Οπως όλες οι παθήσεις έτσι και η παχυσαρκία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε τρία επίπεδα: στην πρόληψη, στη θεραπεία και στην αποφυγή της υποτροπής, την αποφυγή δηλαδή του πισωγυρίσματος στη νόσο. Αν λάβουμε υπόψη ότι η παχυσαρκία θεωρείται χρόνια νόσος, όπως π.χ. ο σακχαρώδης διαβήτης, αυτό και μόνο σημαίνει ότι χρήζει χρόνιας παρακολούθησης.

Η συγκεκριμένη παθολογία έχει πολυπαραγοντική αιτιολογία· έχει δηλαδή πολλά αίτια που συχνά συνυπάρχουν και αυτό δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο την ίαση. Αυτό φυσικά με κανέναν τρόπο δεν πρέπει να μας αποθαρρύνει τόσο εμάς ως ειδικούς όσο όσο και τους άμεσα ενδιαφερόμενους ασθενείς. Η συνεργασία όλων των εμπλεκομένων, όπως συμβαίνει στις παθήσεις όπου εμπλέκονται διαφορετικά συστήματα του οργανισμού, θα πρέπει να ισχύσει και σε αυτή την περίπτωση.

Η έναρξη γίνεται από τη σχολική αγωγή, όπου από τη θεωρία θα πρέπει να περάσουμε και στην πρακτική, εννοώντας τη σχολική καντίνα. Η ενημέρωση των γονέων, που οι ίδιοι μεγάλωσαν με την προσφιλέστατη ρήση «τα πάχη μου, τα κάλλη μου», θα πρέπει να είναι ένας άλλος στόχος των υπεύθυνων φορέων. Η δημοσιογραφική ενημέρωση θα πρέπει να εντατικοποιηθεί και τέλος, η πυραμίδα των λειτουργών υγείας θα πρέπει να συνυπάρξει και να λειτουργήσει κυρίως στην αντιμετώπιση της παθολογικής οντότητας. Η διαβάθμιση του προβλήματος σε υπερβάλλον βάρος και παχυσαρκία, σύμφωνα με τον ΔΜΣ, θα μπορούσε, σε γενικές γραμμές, να λειτουργήσει και ως κατεύθυνση για τους ενδιαφερομένους. Ως γνωστό ΔΜΣ (βάρος / ύψος2) μικρότερο του 30 σημαίνει υπερβάλλον βάρος όπου εφόσον ο ίδιος ο ενδιαφερόμενος, με τις κατευθυντήριες οδηγίες (π.χ. δίαιτα – άσκηση), δεν καταφέρνει να αδυνατίσει, θα πρέπει να αναζητήσει βοήθεια σε ειδικό διαιτολόγο. Με τη σειρά του, ο ίδιος ο διαιτολόγος, σε περίπτωση μη επίλυσης του προβλήματος και ακόμη περισσότερο όταν έχουμε επιδείνωση, θα πρέπει να παραπέμψει στον γιατρό, όπως και αυτός, με τη σειρά του, θα πρέπει να συνεργάζεται με γιατρούς άλλων ειδικοτήτων. Από τη στιγμή αυτή το γνωστό σε όλους μας «αδυνάτισμα» δίνει τη θέση του στη διαιτοθεραπεία.

Εξειδικευμένα προγράμματα

Η διαιτοθεραπεία δεν είναι άλλο από την ιατρική αντιμετώπιση του προβλήματος, που μπορεί να περιλαμβάνει εξειδικευμένα διαιτητικά προγράμματα, όπως δίαιτα πολύ χαμηλών θερμίδων (VLCD), πρωτεϊνική δίαιτα, δίαιτα ζώνης, φαρμακευτική αγωγή κ.λπ. Οπως συμβαίνει με όλες τις παθήσεις, έτσι και με τη συγκεκριμένη, ο γιατρός θα πρέπει να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που η επιστήμη τού παρέχει για την αντιμετώπιση της νόσου.

Υστερα, λοιπόν, από ένα λεπτομερές ιστορικό (ιατρικό και διατροφικό) θα πρέπει να καταλήξει και στο θεραπευτικό σχήμα. Η αποτυχία ενός εξ αυτών δεν θα πρέπει να απογοητεύσει ούτε τον ίδιο ούτε τον ασθενή. Οπως άλλωστε συμβαίνει συχνά και με άλλες παθήσεις, όπου αλλάζει το θεραπευτικό σχήμα σε περίπτωση αποτυχίας, έτσι θα πρέπει να ισχύσει και σε αυτή την περίπτωση. Δεν υπάρχει μαγικό φάρμακο δίαιτας, υπάρχουν διαφορετικοί ασθενείς με διαφορετικές ιδιαιτερότητες και συγκεκριμένες ανάγκες. Για παράδειγμα, η άσκηση σε συνδυασμό με τη δίαιτα είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατον, να ακολουθηθεί από κάποιον που στα πενήντα του χρόνια και περισσότερο δεν ασκήθηκε ποτέ.

Μια δίαιτα πολύ χαμηλών θερμίδων σαφώς και είναι δύσκολο να ακολουθηθεί εκτός νοσοκομείου και ασφαλώς απαιτείται τεράστια αυτοπειθαρχία, αν όχι ψυχολογική υποστήριξη.

Η πρωτεϊνική δίαιτα αποτελεί πολλές φορές καλή αρχή αλλά υπό εργαστηριακή παρακολούθηση και ιατρική επίβλεψη λόγω επικινδυνότητας σε ορισμένες κατηγορίες ανθρώπων.

Η φαρμακευτική αγωγή από μόνη της υποδηλώνει τη συνταγογράφηση, άρα αποτελεί κατ’ εξοχήν ιατρική θεραπεία για ελάττωση του βάρους. Σε αυτή την περίπτωση, πέραν των παρενεργειών και αντενδείξεων των συγκεκριμένων φαρμάκων, ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να επιδείξουμε στη διατροφή των ανθρώπων αυτών, πολλοί από τους οποίους έχουν γνωρίσει την απογοήτευση από συγκεκριμένες αγωγές, διότι το διαιτολόγιό τους δεν είχε προσαρμοστεί στις δικές τους προσωπικές ανάγκες.

Ενα σημαντικό κεφάλαιο της διαιτοθεραπείας είναι αυτό του ελλείμματος των μικροθρεπτικών και μακροθρεπτικών συστατικών!

Ολες οι δίαιτες εξ ορισμού περιέχουν λιγότερη ποσότητα φαγητού, άρα μικρότερη ποσότητα από ορισμένα θρεπτικά και μικροθρεπτικά συστατικά. Ως αποτέλεσμα αυτού του ελλείμματος παρουσιάζονται συχνά αδυναμία, δυσφορία, κακή διάθεση και μειωμένη αντοχή, που επιφέρουν μειωμένη επιμονή στη διαιτητική αγωγή, ελάττωση του μεταβολισμού και, τέλος, αποτυχία περαιτέρω μείωσης του βάρους.

Γι’ αυτούς και για άλλους λόγους είναι σημαντικό ο θεράπων γιατρός να καλύπτει με συμπληρώματα διατροφής τα διατροφικά αυτά ελλείμματα.